Daarom sturen het Promovendi Netwerk Nederland, PostdocNL en De Jonge Akademie namens alle Nederlandse Young Academies op maandag 13 juli een brandbrief aan de regering met het verzoek tot een continuïteitspakket van € 350 miljoen.

Hooggeachte mevrouw Van Engelshoven en collegae,

Door middel van dit schrijven vragen wij u om het onderzoek in Nederland van jonge wetenschappers te steunen met een continuïteitspakket van € 350 miljoen. Vooral jonge onderzoekers op tijdelijke contracten zijn door de coronacrisis in de knel gekomen. Een paar geanonimiseerde voorbeelden uit ons netwerk maken de problematiek van deze specifieke groep onderzoekers duidelijk.

Stefanie onderzoekt aandacht en concentratie. Begin van 2020 heeft ze een experiment voorbereid dat de basis moet gaan vormen van het belangrijkste hoofdstuk van haar proefschrift. De taken die haar proefpersonen moeten uitvoeren zijn ingesteld en de eye-tracking apparatuur staat klaar. Toen ging Nederland in lockdown: het laboratorium moest dicht en de proefpersonen bleven thuis. In het gunstigste geval kan Stefanie eind 2020 haar experimenten alsnog gaan uitvoeren, maar ze heeft geen financiering voor de extra tijd die ze nodig heeft om haar resultaten te analyseren en verwerken. Als ze al kan promoveren, zal haar proefschrift van significant mindere kwaliteit zijn.

Rachid is arts-onderzoeker. Hij ontwikkelt een slim algoritme dat op basis van grote hoeveelheden ziekenhuisdata hartinfarcten eerder en beter kan herkennen. Omdat alle reguliere zorg stil is gelegd, kan hij geen nieuwe patiëntgegevens meer verzamelen. Hoewel hij er bijna is, ligt het project stil. Als basisarts springt Rachid bovendien vrijwillig bij in de acute zorg voor coronapatiënten. Hierdoor draait hij wekenlang onregelmatige en lange diensten. Nu de reguliere zorg langzaam weer opstart, zou hij verder kunnen met zijn project, maar de projectfinanciering is op. Rachid kan zijn slimme algoritme niet verder ontwikkelen en de maatschappij en de patientenzorg zullen er niet van kunnen profiteren. Het is onduidelijk of en wanneer hij kan promoveren.

Lisa is biologe en heeft van NWO een prestigieuze Rubicon beurs gekregen om twee jaar bij de University of California als postdoctoraal onderzoeker aan de slag te gaan. Ze bestudeert de groei-eigenschappen van algen om biobrandstof van te maken. De algen kennen een seizoensgebonden groei en ontwikkelen zich vooral in maart en april. Vanwege de lockdown kan er de afgelopen maanden geen enkele meting worden verricht. Aan het einde van 2020 is het geld van haar beurs op en moet Lisa terug naar Nederland, op zoek naar een andere baan. De helft van haar project valt in het water, alsook haar kansen op een tweede postdoc positie. Het is zeer de vraag of Lisa haar ambities voor een wetenschappelijke loopbaan waar kan maken.

Deze voorbeelden zijn slechts een kleine greep uit vele gevallen waar wij de afgelopen maanden over hebben gehoord en die we van dichtbij hebben meegemaakt – dichte labs, mislukte experimenten, gesloten archieven of archeologische locaties, ontoegankelijke data, onbereikbare proefpersonen en onderzoeksobjecten, stopgezet veldwerk. Ze illustreren een groot probleem. Zonder steun van de overheid zullen tal van projecten tot minder bruikbare en betrouwbare resultaten leiden of simpelweg onafgerond blijven. Dat is een gevoelig verlies voor de Nederlandse wetenschap: kennis gaat verloren, potentiële innovaties en toepassingen stagneren, en de loopbaan van jonge wetenschappers raakt langdurig gefrustreerd. Kortom, eerder gedane investeringen in onderzoek en innovatie dreigen vernietigd te worden en een generatie van jonge onderzoekers gaat verloren voor de wetenschap en de maatschappij.

Net als veel andere sectoren heeft de academische wereld de afgelopen maanden een verbazingwekkende veerkracht, flexibiliteit en creativiteit aan de dag gelegd om het onderzoek en onderwijs aan te passen aan het nieuwe normaal. Universiteiten, universitaire medische centra, onderzoeksinstituten, onderzoeksfinanciers als NWO, en al hun medewerkers hebben verregaande inspanningen geleverd om onderzoeksplannen aan te passen en coronaproof te maken, projectplanningen te herzien, experimenten en dataverzameling in een later stadium te kunnen hervatten, of zelfs in recordtempo nieuwe onderzoeken op te zetten, die direct bijdragen aan oplossingen voor deze crisis.

Voor wetenschappers met vaste aanstellingen was dit haalbaar, maar voor jonge onderzoekers op tijdelijke contracten, zoals promovendi en postdocs, niet. Zij moeten in beperkte tijd – 2 tot 5 jaar – diverse deelprojecten afronden, publiceren en daarnaast solliciteren en aanvragen schrijven voor vervolgonderzoek. Veel van hen zijn keihard geraakt door deze crisis, zoals de voorbeelden hierboven illustreren.

De sector heeft al veel gedaan om de vertraging op te vangen: een noodfonds uit de loonruimte van de nieuwe universitaire CAO, crowdfunding acties op universiteiten, slim schuiven met bestaande budgetten en plannen. De Universiteit Utrecht, Universiteit Maastricht en Rijksuniversiteit Groningen lieten al weten dat ze middelen vrij hebben kunnen maken voor een steunfonds. Maar de eigen middelen en reserves zijn onvoldoende om continuïteit van onderzoek en innovatie te garanderen. Recent concludeerde de Onderwijsinspectie in een Kamerbrief over signaleringswaarden voor publiek eigen vermogen dat instellingen voor hoger onderwijs niet meer geld op de plank hebben liggen dan strikt genomen nodig is voor de continuïteit onder normale omstandigheden. Door de crisis lopen ze nu tegen de harde grenzen van hun mogelijkheden aan.

Het nut en belang van wetenschap behoeft in deze crisis geen betoog meer. Daarom vragen wij u met klem om het onderzoek van de aanstormende generatie te steunen met een continuïteitspakket. Dat zou het mogelijk maken om aanstellingen naar behoefte te verlengen tot een maximum van bijvoorbeeld zes maanden. Op basis van interne berekeningen van de VSNU, NFU, NWO en KNAW is een bedrag van € 350 miljoen nodig. Alleen zo kunnen de innovatieve ideeën en onderzoeksprojecten waar deze nieuwe generatie van onderzoekers aan werkt alsnog tot een succesvol einde gebracht worden. Talent- en geldverspilling kan zo voorkomen worden. Diverse omringende landen zoals Duitsland, Zweden, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk gingen Nederland al voor. Daar kunnen jonge onderzoekers op basis van gemotiveerde verzoeken enkele maanden verlenging aanvragen.

Excellente, jonge onderzoekers als Stefanie, Rachid en Lisa kunnen de toekomstige experts worden die politiek en samenleving adviseren in een volgende crisis op het gebied van gezondheid, klimaat, veiligheid, voedsel of geopolitiek. Laten we hen behouden voor de wetenschap!

Met vriendelijke groeten,

Lucille Mattijssen, MSc, namens Promovendi Netwerk Nederland, Dr. Christina Helbig, namens PostdocNL, Prof.dr.ir. Jeroen de Ridder, namens De Jonge Akademie.

De lokale jonge academies van Nederland:

Amsterdam Young Academy

Eindhoven Young Academy of Engineering

Maastricht Young Academy

Tilburg Young Academy

Utrecht Young Academy

Wageningen Young Academy

Young Academy Groningen

Young Academy Leiden

Young Academy of the University of Twente

Young Erasmus Academy

Zie ook

NPO Radio 1: Jonge wetenschappers schrijven brandbrief (14 juli 2020)

BNR Nieuwsradio 'Concreet betekent dat dat je kennis verloren laat gaan'